Özet

Kelâm atomculuğunun en önemli özelliği kapsamlı bir evren modeli teklif etmesidir. Buna göre sadece maddenin temel bileşenleri ve aralarındaki etkileşimler değil; uzay, zaman ve hareket de dâhil olmak üzere bir bütün olarak evren sonlu ve ayrık birimlerden oluşmaktadır. Bu şekildeki bir atomcu evren tasavvurunun kelâmda “sürekli yeniden yaratma” ve “tabiî nedenselliğin reddi” gibi önemli teolojik sonuçları olmuştur.

Geçtiğimiz yüzyılın başlarından itibaren geliştirilen Genel Görelilik, Kuantum Mekaniği gibi kuramlar evreni bir bütün olarak inceleyen bilim dalının (kozmoloji) doğmasını sağladı. Ancak günümüz bilimsel kozmolojisi, bütüncül bir evren modeli ortaya koymaktan uzaktır. Bunun sebebi mikro seviyedeki evreni açıklayan Kuantum Mekaniği ile makro seviyedeki uzay-zamanı tasvir eden Genel Görelilik Kuramının birbiriyle uyuşmamasıdır.

Uyumsuzluğun temelinde ise Kuantum Mekaniğinin süreksizlik ve ihtimaliyeti esas alırken Genel Görelilik Kuramının sürekliliğe ve determinizme dayanması bulunmaktadır. Günümüz kozmologlarının en önemli amacı, bu çatışmayı ortadan kaldıracak birleşik bir kuram ortaya koymaktır. Çözüm ise uzay-zamanın da süreksiz ve ayrık yapıda olduğunu kabul etmekten geçmektedir.

Bu çalışmadaki temel tez, günümüz kozmolojisinde bütüncül bir evren modeli oluşturma yolunda geliştirilen birleşik kuramların, sadece madde ve aralarındaki etkileşimler değil uzay-zamanın da süreksiz ve ayrık birimlerden oluşması gerektiği iddiasının, geçmişte kelâmcıların atomcu evren modelinden hareketle savundukları “sürekli yeniden yaratma”, “tabiî nedenselliğin reddi” gibi teolojik argümanların yeniden gündeme gelmesini sağlayacağıdır.